Cơ sở nuôi cây Ngọc trai Phú Quốc - điểm du lịch hấp dẫn
Ngọc Trai Phú Quốc - Du khách đến với Đảo Ngọc, không chỉ để tham quan, nghỉ dưỡng mà còn có dịp tìm hiểu về sản vật này tại các cơ sở nuôi cấy ngọc trai Phú Quốc.
Ngọc Trai Phú Quốc nổi tiếng và được biết đến là một loại ngọc quý hiếm và chất lượng được nhiều du khách trong và quốc tế ưa chuộng mua về làm quà tặng cho người thân. Hãy cùng PTA Travel đi tìm ngọc trai Phú Quốc thứ thiệt và “Vua ngọc trai Phú Quốc” .
1. Tìm hiểu quy trình nuôi cấy Ngọc trai Phú Quốc.
❖ Đảo ngọc Phú Quốc có điều kiện tự nhiên rất thích hợp cho việc phát triển nghề nuôi trai lấy ngọc. Các cơ sở ngọc trai Phú Quốc được đặt tại những vùng biển lặng sóng. Để phục vụ việc nuôi trai, đầu tiên người dân phải đầu tư dàn phao và lồng lưới trị giá hàng chục triệu đồng. Trai mẹ được chọn lọc rất kỹ ngay từ đầu và nuôi trong lồng.
✓ Việc cấy nhân vào trai sẽ được thực hiện khi trai đạt tiêu chuẩn về kích thước, thời gian và tình trạng của tuyến sinh dục. Sau khi cấy nhân, thời gian nuôi trai kéo dài từ 1-4 năm tùy theo yêu cần ngọc to hay nhỏ. Thời kỳ thu hoạch rộ thường vào tháng 8-10 hàng năm.
✓ Sau khi tiến hành thu lấy ngọc, ngọc trai được rửa sạch và tiến hành phân loại. Trai không đạt tiêu chuẩn như hạt không tròn, có nhiều vết bẩn sẽ được xử lý tiếp. Ngọc trai được đánh giá qua 7 yếu tố để đạt được chất lượng đó là: kích thước, hình dáng, màu sắc, độ bóng, độ nhẵn của bề mặt, chất lượng xà cừ và sự tương thích của các hạt trai khi kết hợp với nhau.
❖ Ngọc trai Phú Quốc được giới chuyên gia quốc tế đánh gia cao vì đáp ứng được cả 7 yếu tố này. Vì vậy, ngọc trai Phú Quốc có giá khá cao, tùy theo chất lượng, màu sắc, hình dạng, giá từng viên có thể từ vài chục đến vài ngàn USD. Màu sắc Ngọc Trai Phú Quốc cũng rất đa dạng như: Trắng, vàng, đen, xám, hồng, tím, xanh. Phổ biến nhất là ngọc trai trắng và quý nhất, có giá trị cao nhất là ngọc trai vàng và đen.
✓ Ngoài xuất khẩu, bán thô, nhiều cơ sở nuôi ngọc trai ở Phú Quốc còn gia công cả trang sức ngọc trai. Trang sức ngọc trai hiện có giá trị rất cao, từ vài triệu đồng đến hàng chục triệu đồng cho từng sản phẩm nhưng vẫn rất hút khách.
❖ Trang sức từ ngọc trai đẹp mê hồn
✓ Đắt đỏ nhất phải kể đến những chuỗi ngọc trai vàng hoặc đen. Giá thành mỗi chuỗi hạt loại có thể lên đến cả trăm triệu đồng. Có thể nói, ngọc trai là sản vật đặc biệt mà du khách không thể bỏ qua mỗi khi ghé thăm đảo ngọc Phú Quốc.
✓ Khi du lịch Phú Quốc, nếu các bạn có dịp tới đây hãy mua trang sức ngọc trai Phú Quốc về làm kỷ niệm cũng như làm đẹp cho bản thân nhé.
2. Câu chuyện về “Vua ngọc trai Phú Quốc” – Hồ Phi Thuỷ
❖ Một thời bỏ xứ lang thang mò ngọc trai kiếm sống.
✓ Xa quê hơn 25 năm rồi, vẫn cái chất giọng Hà Tĩnh chẳng lẫn vào đâu được, Hồ Phi Thủy lim dim mắt nhớ về thuở hàn vi: “Hồi đó ở quê nghèo lắm, nhà 7 anh em, cơm không đủ ăn chứ đừng mơ đến cá thịt. Đám thanh niên quê tôi sau khi thi trượt đại học, thằng nào may mắn thì được đi bộ đội, đi làm công nhân, còn lại bỏ xứ lang thang kiếm sống, chủ yếu vào Nam. Tôi ra tận đảo Phú Quốc, nương nhờ nhà người quen, và xác định mục tiêu… đi làm thuê. Đó là năm 1989, lúc ấy tôi vừa tròn 19 tuổi.”
✓ Vốn dân miền biển ở xã Thạch Văn, Thạch Hà nên vừa đặt chân đến đảo Phú Quốc, Thủy đã hòa nhập ngay được với một nhóm bốn người thợ lặn chuyên đi mò trai. “Bố già” Lê Đình Phúc, nay đã xấp xỉ thất thập, lúc ấy là trùm thợ lặn trên đảo, nói với Thủy: “Mày mới học việc chỉ ngồi trên thuyền cầm dây, khi nào tụi tao giật giật thì kéo lên. Ngoài ra mày còn phải lo nấu cơm, nước và sai vặt”. Tiền công được chia theo sản phẩm hằng ngày. Bán được mười đồng thì Thủy được một đồng. Thủy xác định chủ yếu là kiếm cơm ăn và học nghề. Lúc thợ lặn nghỉ trưa, trong bình còn ít oxy, Thủy tranh thủ tập lặn, mỗi lần được khoảng 5 phút thì hết khí phải ngoi lên. Mãi tới ba tháng sau, Thủy mới chính thức được “biên chế” thành thợ lặn.
✓ Khu vực quần đảo An Thới, là một vùng biển có mực nước sâu nhất trên biển tây Nam của tổ quốc, khoảng 80m. Thủy kể: dân thợ lặn hồi đó khá đông và chủ yếu là mò trai, sau này trai cạn kiệt mới chuyển sang mò hải sâm, mò phế liệu. Mò trai mục đích chính vẫn là lấy vỏ để bán cho thợ làm đồ mỹ nghệ. Một thợ lặn thời ấy bình quân mò được khoảng sáu cặp trai mỗi ngày, loại một kg, bán được một chỉ vàng 24k. Tỷ lệ có ngọc trong trai là rất ít, bình quân từ 1.000 đến 1.500 con trai tự nhiên mới có một con có ngọc. Vì thế, việc mò được một con trai có ngọc là may mắn như… trúng số. Viên lớn bằng đầu ngón tay trị giá 5 đến 6 cây vàng. Nhỏ bằng hạt đậu cũng bán được vài chỉ. Có lần Thủy lặn được một con trai có tới 4 viên ngọc, bán được 4,7 cây vàng cho một Việt kiều Mỹ.
✓ Thủy kể: “Hồi đó tôi thường lặn ở khu vực kinh Một, đoạn từ núi Đèn ra hòn Dứa của An Thới. Đây là một dòng chảy của biển, mực nước từ năm mươi đến tám mươi mét. Có những khe đá lởm chởm và trai thường trú ẩn ở đó. Một thợ lặn bình thường chỉ dám xuống ở độ sâu năm mươi mét, nhưng hồi đó tôi đã mò tới đáy của biển An Thới với độ sâu 80m. Ở những độ sâu như thế tôi chỉ dám ở dưới nước khoảng 50 phút là cùng, còn độ sâu vài chục mét thì lặn cả ngày chẳng sao.” Thủy cho biết, thời kỳ đó, dưới đáy biển khu vực An Thới là một thế giới với những chiếc tàu buôn bị đắm từ cách đây mấy thế kỷ. Tàu bị đắm trong thời kỳ chiến tranh, thậm chí có cả xác máy bay; súng đạn vương vãi như một bãi chiến trường. Mấy chục năm qua dân lặn phế liệu dọn sạch hết rồi. Đồ cổ của những con tàu bị đắm cũng đã được trục vớt.
❖ Bỏ nghề lặn trai để… nuôi trai
✓ Năm 1994, một liên doanh của Nhật Bản đến vùng biển An Thới mở cơ sở nuôi cấy ngọc trai. Lúc này trai tự nhiên ở An Thới cũng gần như cạn kiệt. Thủy quyết định bỏ cái nghề cực nhọc nguy hiểm nói trên, xin làm thuê cho người Nhật. Ba năm sau, do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, cơ sở nuôi cấy ngọc trai tại Phú Quốc của Nhật phải tháo chạy về nước. Thủy đã may mắn mua lại được một số thiết bị nuôi cấy ngọc trai của Nhật với giá rẻ, chỉ vài trăm triệu đồng, và anh đứng ra thành lập Doanh nghiệp ngọc trai Ngọc Hiền từ đó. Cái may mắn nữa của Thủy là trước khi về Nhật, chuyên gia nuôi cấy ngọc trai, ông Horikiri đã truyền lại cho anh một vài bí quyết, kinh nghiệm nuôi cấy ngọc trai.
✓ Tuy nhiên mọi việc không đơn giản chút nào, khi một anh chàng nhà quê, chuyên đi làm thuê làm mướn, nay bỗng trở thành ông chủ của cơ sở nuôi cấy ngọc trai với hàng chục lao động. Thủy phải chạy ngược chạy xuôi lo vốn kinh doanh, lo tổ chức sản xuất, lo tiền lương, đối ngoại, thậm chí phải chống lại “trai tặc” trên biển.
✓ Để làm ra được một hạt ngọc trai long lanh nằm ở những vị trí “mặt tiền” trên cơ thể, chủ yếu là phụ nữ, không đơn giản chút nào. Từ con giống ban đầu chỉ bằng sợi tóc, phải nuôi khoảng 15 tháng thì mới có thể cấy phôi vào bộ phận sinh sản của trai, và phải cần ít nhất chừng đó thời gian nữa mới có thể thu ngọc. Chu kỳ của nuôi trai lấy ngọc là 7 năm. Sau thời gian này trai hết chất xà cừ, có nuôi cũng không lớn nữa. Nếu sóng to, gió lớn sẽ ảnh hưởng đến phát triển của trai, vì thế mỗi năm phải di chuyển 2 lần. Mùa khô đưa trai từ vùng Nam đảo lên Bắc đảo và mùa mưa thì đưa về lại. Việc cùng lúc di chuyển hàng vạn con trai cùng các thiết bị kèm theo là một công việc đầy gian nan. Là ông chủ nhưng Thủy hầu như thường xuyên có mặt trên biển, trực tiếp lăn lộn với công nhân, lăn lộn với một nghề tưởng chừng như ngon ăn nhưng đầy sóng gió. Những con trai sau khi thu hoạch được rửa bằng nước suối tinh khiết, lấy khăn sạch lau khô, phân loại, chế tác...
✓ Khi đã thành công trong nuôi cấy rồi thì việc bán sản phẩm cũng vô cùng khó khăn. Thị trường trong nước tiêu thụ không đáng kể, lại đối mặt với ngọc trai giả của Trung Quốc bán tràn lan. Trong lúc khó khăn, Thủy lại nhớ đến ông thầy Horikiri, và thật may mắn cho cả hai khi thị trường Nhật đang có nhu cầu tiêu thụ ngọc trai. Sau đó, Thủy đã mạnh dạn thuê luôn ông Horikiri qua Phú Quốc phụ trách kỹ thuật nuôi cấy. Từ một anh chàng làm thuê cho người Nhật, nay Thủy lại thuê ngay chính ông sếp ngày xưa về làm việc. Ngoài ra Thủy còn thuê hai ông tây khác “ở đợ” cho mình. một ông người Thụy Sỹ chuyên đứng chào hàng trước phòng trưng bày và một ông người Úc chuyên giới thiệu quy trình sản xuất nuôi cấy ngọc trai lấy ngọc cho du khách nước ngoài.
✓ Ông Michae Ramsdenr từng có 16 năm làm nghề ngọc trai ở Úc. Năm 1997 ông qua Phú Quốc với tư cách là chuyên gia nuôi cấy ngọc trai. Khi công ty ngọc trai Úc giải thể, “chàng trai” 56 tuổi sống độc thân này đã ở lại Phú Quốc làm việc cho Thủy. Michae Ramsdenr nói: “Công việc ở đây rất tốt. Tôi tâm đắc với chất lượng ngọc trai ở đây và quyết ở lại với nghề. Chúng tôi từng nuôi ngọc trai ở PhuKet (Thái Lan) nhưng thất bại. Ở đảo Phú Quốc chỉ có ông Thủy mới có cơ sở nuôi cấy ngọc trai như thế này”.
✓ Viên ngọc lớn nhất mà Thủy nuôi được trong “sự nghiệp ngọc trai” có đường kính 20,6 li. Phía công ty Nhật đã mua lại viên ngọc này với giá 1 tỷ 12 triệu đồng. Thủy đang nuôi tham vọng sẽ cho ra đời viên ngọc trai lớn, đẹp nhất Việt Nam và mang tầm thế giới. Hiện anh đang nuôi trên 50 ngàn con trai cấy ngọc đã được 4 năm, dự kiến năm 2017 sẽ thu hoạch. Hi vọng 50 ngàn con ngọc trai nuôi đầy đủ chu kỳ ấy sẽ cho “những hạt ngọc trong ngọc” lấp lánh cho đời.
3. Nên mua ngọc trai Phú Quốc ở đâu?
Phân biệt ngọc trai Phú Quốc với ngọc trai Trung Quốc? Nên mua ngọc trai Phú Quốc ở đâu? Giá thực sự của ngọc trai Phú Quốc là bao nhiêu?
Nghề nuôi trai lấy ngọc ở Phú Quốc bắt đầu phát triển mạnh trong khoảng 7 năm trở lại đây, với sự liên kết của phía Úc, Nhật với các đối tác trong nước. Ngọc trai Phú Quốc có giá khá cao, tùy theo chất lượng, màu sắc, hình dạng, giá từng viên có thể từ vài chục đến vài ngàn USD. Quý nhất là loại ngọc có màu đen, giá trên 1.000 USD/viên (kích cỡ 10 – 12 ly), ngọc màu hường nhạt từ 40 USD trở lên cho viên 6 – 8 ly. Thấp hạng nhất là loại ngọc trắng ngà, thời gian nuôi cấy ngắn hơn (khoảng 9-12 tháng) cũng đã có giá vài chục USD/viên, nhưng sản lượng nuôi cấy không nhiều. Trong khi đó, khách các nơi khi đến Phú Quốc luôn muốn tìm mua ngọc trai chính hiệu Phú Quốc để làm quà lưu niệm.
Nắm bắt nhu cầu này, một số chủ hàng đã mua ngọc được nuôi cấy từ Trung Quốc, chất lượng và giá thành thấp hơn về tiêu thụ tại Phú Quốc và nói dối là ngọc “Ngọc trai Phú Quốc” được bày bán cùng với… cá khô, tôm khô tại một tiệm tạp hóa trên cảng An Thới!
❖ Cách nhận biết ngọc trai Phú Quốc
✓ Nói đến ngọc trai thật là nói đến ngọc trai tự nhiên hoặc nuôi cấy trong môi trường tự nhiên, bao gồm cả ngọc trai biển và ngọc trai nước ngọt. Hiện nay, kỹ thuật và trình độ làm ngoc trai giả càng lúc càng tinh vi đến mức làm khó cả những người đam mê và sử dụng ngọc trai lâu năm.
✓ Ngọc trai biển là loại ngọc quý được “sinh ra” từ vật thể sống dưới đáy Đại Dương, với kích thước và màu sắc hoàn toàn tự nhiên
✓ Ngọc trai giả ngày xưa được làm từ nhựa, thủy tinh được phủ sơn và dầu bóng. Sản phẩm ngọc trai giả có nhiều kiểu dáng và màu sắc phong phú. Ngày nay, ngọc trai giả còn được phủ một lớp mỏng xà cừ, tạo sự óng ánh và độ phản chiếu ánh sáng gần giống với ngọc trai thật. Cao cấp hơn, nhiều nơi còn làm ngọc trai giả từ bột xà cừ tổng hợp lấy từ vỏ con trai, gây khó khăn trong việc phân biệt.
Theo chuyên gia về ngọc trai - Nghệ nhân quốc gia Hồ Thanh Tuấn – Công ty Ngọc Trai Hoàng Gia – Là đơn vị tiên phong tại Việt Nam đầu tư chuyên sâu về ngành ngọc trai có 9 cách có thể phân biệt ngọc trai giả thông thường.
Cách 1: Thử nghiệm dưới ánh nắng mặt trời
✓ Khi ra ngoài ánh nắng mặt trời, ngọc trai biển có khả năng phản chiếu ánh màu ngũ sắc.
Chỉ có ngọc trai biển (hình trên) mới phản chiếu ánh màu ngũ sắc. Ngọc trai giả (hình trái), hoặc ngọc trai nước ngọt (hình phải) cũng không làm được điều này
Cách 2: Kiểm tra bằng kính soi
✓ Khi nhìn dưới kính soi ngọc học từ 50x đến 70x, dễ dàng nhìn thấy bề mặt viên ngoc trai thật hình vảy, hoặc trông giống một mê cung (do hiện tượng tế bào xà cừ xếp lớp), trong khi ngọc trai giả thì bề mặt lấm tấm hạt.
Cách 3: Kiểm định bằng máy X-quang chụp xuyên tâm
✓ Khi chụp X-quang sẽ thấy rất rõ hình ảnh ngọc trai thật có hạt nhân và lớp xà cừ dày bao quanh hạt nhân. Còn ngọc trai giả chỉ có một lõi đặc bằng nhựa, có hoặc không có một lớp xà cừ phủ bên ngoài rất mỏng.
Hình ảnh X-quang cho thấy rất rõ viên ngọc trai thật có nhân và lớp xà cừ dày 1.2mm (trái) trong khi ngọc trai giả hoàn toàn không hề có nhân, và hấp thụ tia sáng của máy X-quang rất tốt.
Cách 4: Quan sát xung quanh lỗ khoan ngọc trai
Xung quanh lỗ khoan viên ngọc trai giả dễ bị bong tróc lớp sơn có thể quan sát ngay bằng mắt thường (hình trái), khác với lỗ khoan trên ngọc trai biển South Sea (hình phải)
Cách 5: Kiểm tra bằng răng
✓ Chà nhẹ viên ngọc trai lên răng. Nếu cảm thấy trơn tru là ngọc trai giả. Trái lại nếu thấy rin rít, nhám, thô, có thể là ngọc trai thật.
✓ Cắn nhẹ viên ngọc với một áp lực nhỏ. Ngọc trai giả sẽ dễ bị trầy xước, bong tróc lớp phủ. Trong khi đó, ngọc trai thật có cấu trúc chắc chắn với lớp xà cừ dày hơn sẽ không bị hủy hoại bởi một áp lực khiêm tốn như vậy.
Kiểm tra bằng răng chỉ cho kết quả tương đối
Cách 6: Ma sát
✓ Cách làm này có thể dùng để phân biệt ngọc trai thật với loại ngọc trai giả phủ sơn. Khi chà xát hai viên ngọc với nhau, ngọc trai thật sẽ để lại dư lượng bột rơi ra từ lớp xà cừ phủ bên ngoài. Tuy nhiên cách này không hữu hiệu đối với ngọc trai giả làm từ bột vỏ ngọc trai.
Cách 7: Kiểm tra bề ngoài viên ngọc
✓ Quan sát những chi tiết bên ngoài viên ngọc về hình dạng, độ bóng, kích thước, và màu sắc.
✓ Ngọc trai biển có độ bóng sáng đẹp, màu sắc tự nhiên, bề mặt thường không hoàn hảo.
✓ Ngọc trai giả được sản xuất công nghiệp nên kích thước và hình dạng y như nhau, bề mặt láng bóng không tỳ vết. Hiện nay, nhằm qua mắt khách hàng, nhiều nơi cũng đã cố tình tạo bề ngoài của ngọc trai giả có những khiếm khuyết y như ngọc trai biển.
Màu ánh kim phản chiếu ánh sáng sang trọng của ngoc trai biển South Sea và màu vàng nhân tạo của ngọc trai giả, cố tình bắt chước theo các màu tự nhiên của ngọc trai biển để qua mắt người tiêu dùng
Cách 8: Thử nghiệm lửa
✓ Dùng lửa đốt, viên ngọc trai giả phủ sơn sẽ bốc khói đen và bong tróc lớp sơn ngoài. Hoặc có thể đốt nhanh bề mặt viên ngọc qua ngọn lửa, ngọc trai thật sẽ không bắt lửa. Tuy nhiên cách này chỉ dùng để kiểm chứng đối với viên ngọc nhựa
Cách 9: Chạm và cảm nhận
✓ Ngọc trai thật khi chạm vào những vùng da nhạy cảm như mí mắt hoặc da mặt sẽ có cảm giác mát, trơn, và nặng tay khi cầm. Ngọc trai giả thường nhẹ hơn, và không có cảm giác nhiệt như ngọc trai thật.
✓ Đối với một số loại ngọc giả tinh vi hơn, mô phỏng đến gần 90% cấu tạo ngọc trai thật thì cần đến các chuyên gia giám định hoặc một số máy móc chuyên dụng mới có thể phân biệt được.
✓ Ngoài ra, người tiêu dùng cũng lưu ý để phân biệt ngọc trai biển và ngọc trai nước ngọt – cũng là ngọc trai thật – nhưng ngọc trai nước ngọt đa số được xử lý hình dạng và màu sắc nhân tạo, nên chúng có vẻ đẹp và độ bóng sáng không thật, thua xa ngọc trai biển, và giá cả cũng thấp hơn từ 10-20 lần.
Ngọt trai nước ngọt (hình trái) và ngọc trai biển (hình phải)
❖ Ngọc trai được trưng bày rất nhiều ở các gian hàng bán quà lưu niệm ở Dương Đông, chợ đêm Dinh Cậu, Cảng An Thới, Cảng Bãi Vòng – Hàm Ninh… Hiện tại ở Phú Quốc có các cơ sở nuôi cấy ngọc trai lớn như: Ngọc trai Ngọc Hiền ( sau khi mua lại cơ sở nuôi cấy ngọc trai của người Nhật và cơ sở nuôi cấy ngọc trai người Úc), Ngọc trai Quốc An, Công ty CP Ngọc Trai Biển Phú Quốc (Ngọc trai Long Beach).
Trong hành trình tour đi du lịch Nam đảo sẽ có điểm dừng chân cho du khách những nơi nuôi cấy ngọc trai nổi tiếng tại huyện đảo. Du khách tha hồ lựa chọn cho mình những hạt ngọc đẹp, ưng ý nhất để làm quà cho bản thân hay bạn bè.
➤ Xem thêm: Tổng hợp 63 địa điểm tham quan du lịch hấp dẫn nhất Phú Quốc